Lilium martagon
Rodzina: liliowate (Liliaceae)

Cechy morfologiczne:
Rodzima bylina, występująca dość rzadko. Roślina cebulowa osiągająca wysokość do 1 m wysokości. Ma nierozgałęzioną, sztywną, nagą lub owłosioną łodygę. Zwykle zielona, czasem z czerwonawym zabarwieniem. Lancetowate i szerokie liście, zebrane w 4-8 sztuk. Kwiaty skierowane w dół, najczęściej mają barwę brudnoróżowoczerwoną i są ciemnopurpurowo nakrapiane. Plamki tworzą na każdym płatku inny deseń. Ze środka kwiatu wystaje słupek o trójkanciastym znamieniu otoczony przez sześć pręcików o dużych, purpurowoczerwonych lub żółtych pylnikach. Owoce duże, trójkątnokuliste torebki pękające trzema szparami. Zawierają płaskie, ciemnożółte, szeroko oskrzydlone nasiona.

Biologia i ekologia:
Naturalnym siedliskiem są lasy liściaste i mieszane, a poza lasami zarośla, wśród ziołorośli i traworośli. W Polsce spotykana często w Sudetach i Karpatach, na niżu bardzo rzadka, zwłaszcza w części północno-zachodniej. Preferuje miejsca półcieniste, na glebach piaszczysto-gliniastych świeżych, zasobnych w składniki pokarmowe i próchnicę, o odczynie obojętnym lub zasadowym. Roślina kwitnie od końca czerwca do lipca lub połowy sierpnia. Kwiaty zapylane są przez motyle dzienne i nocne, które wabi przyjemnie pachnący nektar. Ponieważ okwiat jest gładki i śliski kwiaty zapylane są głównie przez owady w locie. To roślina mrozoodporna, jednakże pewnym zagrożeniem mogą być dla niej wiosenne przymrozki.

Zastosowanie:
Uznawana jest za „jedną z najpiękniejszych roślin” we florze polskiej i objęta ścisłą ochroną prawną. Nazwa „złotogłów” nawiązuje do złocistej barwy łusek cebuli. Uprawiana jest jako ozdobna, poza tym wykorzystywana jest jako roślina lecznicza. Dawniej, gdy roślina była jeszcze pospolita, zbierano jej cebule w celach spożywczych. Z tego powodu w czasach współczesnych wyginęła na wielu stanowiskach. W ogrodzie lilię złotogłów wykorzystuje się do tworzenia barwnych kompozycji na rabatach. Dobrze wygląda również sadzona w wyodrębnionym miejscu na trawniku. Roślinę można wykorzystywać na kwiat cięty.

Charakterystyka:
Stanowisko: półcieniste
Mrozoodporność: -30°C
Wymagania wodne: umiarkowana wilgotność
Odczyn gleby: zasadowy
Preferencje glebowe: lekkie
Kolor liści/igieł: zielony
Zimozieloność: nie
Tempo wzrostu: roślina szybko rosnąca
Typ rośliny: wieloletnia bylina
Okres kwitnienia: VI, VII i połowa VIII
Docelowa wysokość: do 100 cm
Cecha wyróżniająca: atrakcyjne kwiaty